Pozbawienie władzy rodzicielskiej

Cykl prawo rodzinne: część VIII

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej stanowi najbardziej ostry środek ingerencji sądu w sferę tej władzy, polega bowiem na tym, że rodzice tracą ją całkowicie. Ze względu na tak daleko idące skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej przyjmuje się, że sąd może uciec się do tego środka dopiero wtedy, gdy stosowane dotychczas środki łagodniejsze nie odniosły skutku bądź gdy ze względu na okoliczności danego przypadku jest oczywiste, że stosowanie tych łagodniejszych środków byłoby bezcelowe.

Skutkiem pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej jest utrata przez nich ogółu praw i obowiązków, jakie składają się na władzę rodzicielską. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie powoduje natomiast ustania innych obowiązków rodziców wobec dziecka i praw, jakie im z tytułu stosunku rodzicielskiego przysługują. W szczególności rodzice nadal korzystają ze stanu cywilnego polegającego na tym, że dziecko pochodzi od nich; zachowują potencjalne prawo do alimentów od dziecka; w razie wcześniejszej śmierci dziecka dziedziczą po nim I odwrotnie: dziecko zachowuje względem rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej swój stan cywilny, pełne prawo do alimentacji, a w razie ich śmierci dziedziczy po nich. Obie strony zachowują też prawo do osobistej styczności, ograniczenia w tym zakresie mogą więc wynikać tylko z mocy orzeczenia sądu opiekuńczego.